Verruiming sluitingsbevoegdheden burgemeester bij aanslag woning en ontbindingsmogelijkheden verhuurder

Inleiding
Sinds de wetswijziging van 1 januari 2024 heeft de burgemeester meer bevoegdheden gekregen om woningen te sluiten bij aanslagen op een woning op grond van de zogeheten Wet Victoria. De aanleiding hiervoor zijn de incidenten die bij woningen plaatsvinden. Deze verruimde bevoegdheid is succesvol toegepast volgens twee recente uitspraken van de voorzieningenrechter[1]. Wanneer een burgemeester een huurwoning sluit, heeft de verhuurder de mogelijkheid om de huurovereenkomst te ontbinden. In dit artikel lees je meer over de betekenis van de verruiming van de sluitingsbevoegdheid voor de praktijk.

Verruiming sluitingsbevoegdheden burgemeester
Vóór 1 januari 2024 kende het oude artikel 174a Gemeentewet een beperkt toepassingsbereik. De burgemeester moest aantonen dat sprake was van gedragingen vanuit de woning, langdurig overlast en/of de veiligheid en de gezondheid van mensen in ernstige mate werd bedreigd.

In de praktijk lukte het de burgemeester vaak niet om deze strikte bevoegdheidstoets te doorstaan. Maar, dankzij de verruiming kan een burgemeester nu ook een woning sluiten als sprake is van ernstige verstoring van de openbare orde rondom de woning door geweld of dreiging daarmee of als er een wapen wordt gevonden in de woning.

Recente rechtspraak
In recente uitspraken hebben de burgemeesters van Alkmaar en Stichtse Vecht met succes gebruikgemaakt van de verruimde bevoegdheid om woningen te sluiten. De burgemeester van Alkmaar had in een woning gesloten. Uit bestuurlijke rapportages bleek dat zwaar vuurwerk met brandbaar materiaal vanaf de straat naar de desbetreffende woning werd gegooid. Volgens de voorzieningenrechter mocht de burgemeester aannemen dat daarmee de openbare orde rond de woning ernstig was verstoord of de ernstige vrees bestond voor het ontstaan van een ernstige verstoring. In het geval van de burgemeester van Stichtse Vecht bleek uit een bestuurlijke rapportage dat na een eerdere explosie voor de deur van de woning, nog steeds sprake was van dreiging richting de woning. Volgens de politie kon daarom niet uitgesloten worden dat er opnieuw ernstige verstoringen van de openbare orde zouden plaatsvinden.

Al met al, volgt uit de uitspraken dat het belangrijk is dat de ernstige verstoring (of de vrees daarvoor) door de burgemeester wordt onderbouwd aan de hand van bestuurlijke rapportages.

Ontbindingsmogelijkheden verhuurder
Een gevolg van de verruimde sluitingsbevoegdheid van de burgemeester is dat de verhuurder de huurovereenkomst vanaf 1 januari 2024 ook buitengerechtelijk mag ontbinden bij:

• gedragingen in de onmiddellijke nabijheid van het gehuurde,
• indien er een ernstige vrees voor het ontstaan van een verstoring in de openbare orde is, en/of
• voorbereidingshandelingen.

In de praktijk zullen verhuurders dus sneller en in meerdere situaties de mogelijkheid tot buitengerechtelijke ontbinding krijgen. Huurders zullen daarom sneller geconfronteerd kunnen worden met buitengerechtelijke ontbinding, ook wanneer zij niet verantwoordelijk kunnen worden gehouden voor een woningincident.

Conclusie en gevolgen praktijk
Vanwege de toename van het aantal incidenten in of bij woningen, zal de burgemeester de verruimde bevoegdheid vaker (succesvol) toepassen om woningen te sluiten. Uit de rechtspraak volgt dat dit met succes kan worden gedaan en (de vrees voor) ernstige verstoring van de openbare orde kan worden onderbouwd aan de hand van bestuurlijke rapportages. Als gevolg zullen verhuurders ook vaker de mogelijkheid krijgen om de huurovereenkomst buitengerechtelijk te ontbinden.

Vragen over de sluiting van een pand of over de mogelijkheden om een huurovereenkomst te ontbinden? Neem contact op met Werner Altenaar of Louise Strating.

[1] Rechtbank Noord-Holland op 13 februari 2024 en de rechtbank Midden-Nederland op 7 februari 2024