Opinie

Omdat je verder wilt

Belangen van het kind bij ontruiming: Hoge Raad geeft handvatten

De Hoge Raad heeft op 28 november 2025 prejudiciële vragen beantwoord over de rol van artikel 3 IVRK bij vorderingen tot ontruiming van woningen waar ook minderjarige kinderen in wonen. Art. 3 lid 1 IVRK bepaalt dat bij alle maatregelen betreffende kinderen de belangen van het kind de eerste overweging vormen. In de praktijk bestond geen eenduidige lijn over hoe zwaar de belangen van het kind moeten wegen bij ontbinding en ontruiming van woonruimte. De Voorzieningenrechter van de rechtbank Noord-Holland heeft daarom negen prejudiciële vragen gesteld, die met name betrekking hebben op de betekenis van ‘de eerste overweging’, de onderzoeksplicht van de rechter en de vraag of voorwaarden aan een ontruiming kunnen worden verbonden.

Prejudiciële vragen en overwegingen van de Hoge raad
De Hoge Raad stelt voorop dat de belangen van het kind volgens art. 3 lid 1 IVRK  ‘de eerste overweging’ moeten vormen, maar niet doorslaggevend zijn. Dat betekent niet dat, als het belang van de kinderen is dat zij in het gehuurde kunnen blijven wonen, een ontruimingsvordering altijd moet worden afgewezen, maar wel dat die belangen bijzonder gewicht in de schaal leggen.
De rechter moet de belangen van het kind expliciet meewegen naast factoren als (i) de beschikbaarheid van alternatieve huisvesting, (ii) de ernst van de tekortkoming van de huurder en (iii) het belang van de verhuurder.

De rechter dient (eventueel ambtshalve) te onderzoeken of kinderen bij de ontruiming zijn betrokken en welke gevolgen de ontruiming voor hen heeft. De rechter is hierbij wel afhankelijk van de informatie die partijen verstrekken; het is niet zijn taak om contact te leggen met gemeentes en hulpverleningsinstanties.

De Hoge Raad maakt ook duidelijk dat de rechter de ontruiming kan afstemmen op de omstandigheden van het geval door bijvoorbeeld een langere ontruimingstermijn te geven of de uitspraak aan te houden om het zoeken naar alternatieve huisvesting te faciliteren. De Hoge Raad benadrukt daarbij dat het zorgen voor opvang niet tot de verantwoordelijkheid van de verhuurder behoort.

Conclusie
De belangen van het kind moeten bij de beoordeling van de rechter als “eerste overweging” in aanmerking worden genomen, maar blijven onderdeel van een bredere belangenafweging waarin ook de belangen van verhuurder en omwonenden een rol spelen. De rechter moet daarbij actief onderzoeken wat de gevolgen van een ontruiming zijn, zonder de procesrechtelijke grenzen te overschrijden. Omdat de uitkomst van de belangenafweging per ontruimingszaak steeds afhangt van alle omstandigheden van het geval, neemt de voorspelbaarheid daarvan met deze uitspraak niet toe. Van een duidelijke lijn is vooralsnog geen sprake.

Lees de uitspraak van de Hoge Raad hier: ECLI:NL:HR:2025:1799, Hoge Raad, 24/04220

Vragen over de rol van art. 3 IVRK bij ontruimingsvorderingen?
Neem contact op met Juliette Soomers 

Omdat je verder wilt

Wanneer is te laat niet écht te laat? Een verschuiving in het bestuursrecht

Het bestuursrecht kent strikte termijnen. De vraag wanneer te late bezwaren toch moeten worden geaccepteerd, wordt echter relevanter. In de uitspraak van 12 november 2025 van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State (hierna: “Afdeling”) speelden medische en psychische problemen en geringe verwijtbaarheid een grote rol. Lees hieronder wat de Afdeling oordeelde en wat de gevolgen voor de praktijk zijn.

Zaak
De betrokkene vroeg op grond van de Wet hersteloperatie toeslagen om overname van haar private schulden. De minister van Financiën (hierna: “Minister”) wees dit in juni 2022 af. De bezwaartermijn liep tot 8 augustus 2022, maar zij maakte pas op 22 februari 2023 bezwaar. De Minister verklaarde dit bezwaar daarom niet-ontvankelijk. Dat betekent dat het bezwaar niet inhoudelijk wordt behandeld. De rechtbank oordeelde dat de termijnoverschrijding niet “verschoonbaar” was, omdat geen medische stukken bewezen dat zij zelf of via een ander geen bezwaar kon maken.

Verschoonbare termijnoverschrijding
Een bezwaar- of beroepschrift moet normaal binnen zes weken worden ingediend. Dit mag meestal ook pro forma, waarna de indiener later de redenen kan aanvullen. Bij te late indiening wordt het bezwaar of beroep doorgaans niet-ontvankelijk verklaard. Alleen wanneer er een geldige en overtuigende reden is waarom het stuk niet eerder kon worden ingediend, wordt een termijnoverschrijding ‘verschoonbaar’ geacht. Vanwege het belang van rechtszekerheid wordt zo’n uitzondering veelal niet snel aangenomen.

Verschoonbare termijnoverschrijding – de rechtspraak in beweging
Het College van Beroep voor het bedrijfsleven (hierna: “CBb”) oordeelde op 30 januari 2024 in vier uitspraken dat ruimer kan worden omgegaan met te late bezwaar- of beroepschriften. Volgens het CBb moet meer oog zijn voor bijzondere omstandigheden en per geval worden gekeken wat redelijk is. Ook de belangen van andere partijen spelen mee. Als derden nauwelijks nadeel ondervinden, is er meer ruimte om een termijnoverschrijding verschoonbaar te achten. Bijzondere omstandigheden kunnen extern maar ook persoonlijk zijn, zoals psychische problemen, ernstige ziekte of een ongeval. Ook wanneer iemand in mindere mate verwijtbaar heeft gehandeld, kan dat aanleiding zijn voor verschoonbaarheid. Wel moet het bezwaar- of beroepschrift alsnog zo snel mogelijk worden ingediend zodra dit redelijkerwijs kan.

Geringe verwijtbaarheid
De Afdeling oordeelt in deze zaak dat het te laat ingediende bezwaar toch ontvankelijk is. Volgens de Afdeling is sprake van een samenloop van bijzondere omstandigheden, vooral van medische en psychische aard, waardoor de termijnoverschrijding de betrokkene niet kon worden toegerekend. Haar partner kon haar bovendien niet helpen omdat hij de Nederlandse taal niet machtig is. De Afdeling acht aannemelijk dat de vrouw direct rechtshulp heeft gezocht zodra zij daartoe weer in staat was, waardoor de verwijtbaarheid gering is. Er zijn geen belangen van de Minister of derden die aan verschoonbaarheid in de weg staan. Ook heeft haar advocaat zo snel mogelijk bezwaar gemaakt na kennisname van het weigeringsbesluit. De Minister moet het bezwaar daarom alsnog inhoudelijk behandelen.

Conclusie en gevolgen voor de praktijk
Deze uitspraak laat zien dat er meer ruimte kan zijn om een te laat bezwaar toch verschoonbaar te achten. De zaak wordt dan toch inhoudelijk behandeld. Dit blijft echter altijd afhankelijk van de concrete omstandigheden, die goed moeten worden onderbouwd. Bestuursorganen doen er daarom goed aan zorgvuldig te beoordelen of een late indiening in het licht van de omstandigheden toch verschoonbaar is.

Speelt termijnoverschrijding en heb je vragen over bezwaar en beroep? Neem dan contact op met Werner Altenaar of Roza Morrison. Certa helpt je verder.

Omdat je verder wilt

Wijziging van het thuiswerkbeleid: aandachtspunten voor jou als werkgever en ondernemingsraad

Je krijgt als werkgever of ondernemingsraad steeds vaker te maken met de vraag: kan het thuiswerkbeleid worden aangepast, en zo ja, onder welke voorwaarden? Dit artikel belicht de belangrijkste aandachtspunten voor veranderingen op dit gebied.

Thuiswerkregeling: wanneer wordt het een arbeidsvoorwaarde?
Thuiswerken is in veel organisaties tijdens de coronaperiode en daarna structureel ingevoerd. In de praktijk wordt thuiswerken regelmatig een arbeidsvoorwaarde, bijvoorbeeld na lange tijd structureel thuiswerken of als afspraken schriftelijk zijn vastgelegd. Dit betekent dat jij dit recht niet zomaar kunt intrekken: thuiswerken kan een verworven recht worden.

Wijzigen van het thuiswerkbeleid
Het wijzigen van arbeidsvoorwaarden – zoals het afbouwen van thuiswerken – kun je niet eenzijdig opleggen, tenzij sprake is van een zwaarwegend bedrijfsbelang en/of een contractueel wijzigingsbeding. Ook dan geldt een dubbele redelijkheidstoets: jouw voorstel moet redelijk zijn én aanvaarding door de werknemer mag niet onredelijk zijn. Zonder expliciete instemming van de werknemer is een wijziging juridisch vaak lastig af te dwingen. Jurisprudentie toont aan dat rechters streng toetsen of het bedrijfsbelang voldoende zwaarwegend is en zorgvuldig kijken naar de belangen van de werknemer.

De rol van de ondernemingsraad
Verandering van het thuiswerkbeleid valt onder het instemmingsrecht van de ondernemingsraad (artikel 27 WOR), omdat het beleid op arbeidsomstandigheden ziet – denk aan werkdruk, werk-privébalans en psychosociale arbeidsbelasting. Je moet bij het aanpassen van beleid dus altijd eerst instemming van de ondernemingsraad vragen. Pas als de ondernemingsraad instemt, kan het beleid formeel worden gewijzigd, maar ook dan kan een individuele werknemer bescherming behouden op basis van verworven rechten.

Praktische tips

  • Breng het bestaande beleid en de praktijk rondom thuiswerken goed in kaart.
  • Check of afspraken over thuiswerken schriftelijk zijn vastgelegd of door de tijd heen een “verworven recht” zijn geworden.
  • Overweeg of de voorgenomen wijziging zodanig zwaarwegend is dat deze juridisch te onderbouwen valt.
  • Betrek de ondernemingsraad tijdig en zorg voor een transparant wijzigingsproces.
  • Faciliteer hybride werkplekken en zorg dat de werkplek – thuis én op kantoor – voldoet aan alle Arbo-eisen.
  • Communiceer duidelijk met medewerkers over de gevolgen van een wijziging en vraag waar nodig expliciete instemming.

Heb jij als werkgever of ondernemingsraad vragen over het thuiswerkbeleid of wil je advies over de juridische mogelijkheden? Wij ondersteunen je graag.
Serena Bank en Barbara Veldmaat

Omdat je verder wilt

Tijdelijke wet transparantie turboliquidatie wegens ‘succes’ verlengd

Op 12 augustus 2025 heeft staatssecretaris Teun Struycken in een brief aan de Tweede Kamer aangekondigd dat de Tijdelijke wet transparantie turboliquidatie met twee jaar wordt verlengd. De wet bevat maatregelen voor meer transparantie en meer rechtsbescherming voor schuldeisers. Ook gaat de wet misbruik van turboliquidaties tegen. Deze verlenging volgt na een evaluatie van de wet en dient als overbrugging naar een definitieve regeling. In deze blog ga ik kort in op wat turboliquidatie inhoudt, de maatregelen uit de wet, de evaluatie ervan en kijk ik vooruit.

Turboliquidatie
Turboliquidatie houdt in dat een vennootschap zonder baten kan worden ontbonden. Met de Tijdelijke wet is beoogd misbruik van deze mogelijkheid tegen te gaan. Ten tijde van de invoering werd verwacht dat veel ondernemers vanwege de economische gevolgen van COVID-19 gebruik zouden maken van turboliquidatie. Om misbruik te voorkomen, heeft de wetgever aanvullende eisen gesteld aan dit proces.

Verplichtingen sinds invoering van de wet
Sinds de invoering van de wet geldt dat binnen 14 dagen na de turboliquidatie een overzicht van baten en lasten, samen met een financiële verantwoording, moet worden gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel. Daarnaast geldt een meldingsplicht aan schuldeisers over de deponering. Misbruik van turboliquidatie is strafbaar en kan leiden tot een bestuursverbod van maximaal vijf jaar.

Evaluatie
Uit de evaluatie blijkt dat de wet haar doel deels heeft bereikt. Er is meer transparantie ontstaan bij turboliquidaties en schuldeisers hebben een betere (bewijs)positie gekregen door de verplichting tot deponering. Wel kwam naar voren dat de handhaving verbetering behoeft. Het openbaar ministerie is als enige gerechtigd een bestuursverbod voor te leggen aan de rechter. Onze collega Lisanne Drenth merkte al op dat de handhaving van de wet bij het openbaar ministerie ligt en dat onduidelijk was of hier voldoende gebruik van zou worden gemaakt. In de evaluatie wordt opgemerkt dat schuldeisers zelf geen mogelijkheid hebben om de handhaving in gang te zetten en wordt geadviseerd deze mogelijkheid alsnog op te nemen.

Vooruitblik
De wet wordt met twee jaar verlengd, tot en met 15 november 2027, zodat de huidige voorzieningen niet vervallen. In de tussentijd werkt het kabinet aan een permanente wet, waarin de huidige maatregelen structureel worden vastgelegd, waarbij extra aandacht wordt besteed aan de handhaving en naleving van de wet. Welke maatregelen daadwerkelijk zullen worden genomen, is nog onduidelijk.

Heb je vragen over turboliquidatie, of word je als schuldeiser geconfronteerd met een turboliquidatie? Neem dan gerust contact op met Ragnild Meulenberg of één van onze andere specialisten.

Omdat je verder wilt

Nieuwe blog op PONT | Omgeving: Handhaving van de specifieke zorgplicht onder de Omgevingswet

De Omgevingswet legt initiatiefnemers een specifieke zorgplicht op: ze moeten verder kijken dan alleen het strikt naleven van de regels. Maar hoe weet je wanneer sprake is van een evidente overtreding en wanneer een bestuursorgaan mag handhaven?

In hun nieuwste blog bespreken onze kantoorgenoten Roza Morrison en Werner Altenaar de uitdagingen bij de handhaving van deze zorgplicht. Ze gaan in op het evidentiecriterium, de betekenis van open normen en het belang van deskundig onderzoek.

Een must-read voor iedereen die betrokken is bij toezicht, handhaving of vergunningverlening onder de Omgevingswet.
Lees de blog op Omgevingsweb

Contact
Heb je vragen? Neem dan contact op met Werner Altenaar of Roza Morrison. Certa helpt je verder.

Omdat je verder wilt

Beter voorkomen dan genezen: het sociaal incasseren gaat – naar verwachting – steeds verder, schuldeisers in de problemen?

Nakoming (betalings)verplichtingen

Afspraken zijn er om nagekomen te worden. Zo ook (terug)betalingsverplichtingen. Het is als schuldeiser – die een prestatie levert of heeft geleverd – moeilijk te begrijpen dat de tegenprestatie (terug)betaling, niet wordt nagekomen. Daar kunnen tal van redenen voor zijn, maar als schuldeiser wil je uiteindelijk de hele vordering betaald krijgen. In dit artikel gaan wij in op recente ontwikkelingen die naar verwachting het invorderingsproces ten opzichte van natuurlijke personen (“consumenten”) – in de toekomst – (verder) bemoeilijken.

Vorderingen op natuurlijke personen kunnen op verschillende wijzen ontstaan. Het kan zijn omdat de huurpenningen voor een gehuurde woning niet worden betaald, maar het kan bijvoorbeeld ook zijn dat een terugbetalingsverplichting uit een overeenkomst van geldlening niet wordt nagekomen. Het aangaan van (betalings)verplichtingen is onderdeel van het economische verkeer. Als schuldeiser moet je erop kunnen vertrouwen dat een betalingsverplichting ook daadwerkelijk door een schuldenaar wordt nagekomen. Dat gebeurt (om wat voor reden dan ook) lang niet altijd, waardoor (bijvoorbeeld) een advocaat wordt ingeschakeld om het invorderingsproces op te starten. Hoe sterk de vordering ook is, het daadwerkelijk incasseren van de vordering is niet altijd een gegeven.

Ontwikkelingen invorderingsproces - sociaal incasseren

In de praktijk blijkt dat het invorderingsproces in bepaalde gevallen veel tijd en geduld vergt. De verwachting is dat dit – in de toekomst – alleen maar complexer en tijdrovender gaat worden door wijzigingen op het gebied van de wijze van incasseren (invorderen). Het is voor een schuldeiser goed om hier op bedacht te zijn.

Een aantal (recente) ontwikkelingen waar deze verwachting uit blijkt, is bijvoorbeeld de inwerkingtreding van de Wki, waar wij eerder ook over hebben geschreven. Kort en goed zijn incassodienstverleners aan (veel) meer regels gehouden dan voorheen en is zelfs (los van advocatenkantoren die incassodiensten aanbieden) inschrijving in een speciaal register voor incassodienstverleners verplicht. Niet wordt uitgesloten dat de Wki nog verder wordt aangevuld met verplichtingen voor incassodienstverleners, nu er wordt gekeken naar een (uitgebreidere) zorgplicht en als onderdeel daarvan een verwijsfunctie naar een schuldhulpverleningsinstantie.

Het idee met betrekking tot de verwijsfunctie beperkt zich overigens niet tot enkel incassodienstverleners, ook de rol van de deurwaarder wordt hierin nader onderzocht. Er lijkt met name te worden gekeken of de deurwaarder niet meer mogelijkheden kan “krijgen” om te handelen naar de situatie van de schuldenaar. Daarbij kan gedacht worden aan het niet uit hoeven voeren van een ambtshandeling als de situatie dit niet toelaat (en onnodig kosten worden gemaakt), maar bijvoorbeeld ook ruimte (in de wet) creëren voor een verwijzing naar een schuldhulpverleningsinstantie zonder goedkeuring van de schuldenaar. Die ruimte is er op dit moment – wettelijk gezien – niet.

De wetgever doet – los van het voorgaande – nog verder onderzoek, bijvoorbeeld naar het onderwerp of de systematiek van de (maximale) buitengerechtelijke incassokosten nog wel passend is. Ook de inrichting van het incassoproces wordt onder de loep genomen, waaronder de prijsafspraken tussen de schuldeiser en de incassodienstverlener (bijvoorbeeld een advocaat).

Kritische noot
Kort en goed betekent het voorgaande dat een schuldeiser er alert op dient te zijn dat “gebruikelijke” invorderingsprocessen steeds verder lijken te verschuiven naar “sociale” invorderingsprocessen. Over het sociale invorderingsproces dient wat mij betreft een kritische noot te worden geplaatst, nu in de praktijk nog altijd veel wordt gezien dat de capaciteit bij de schuldhulpverleningsinstanties niet afdoende is. Dat heeft zijn weerslag op zowel de schuldeisers als schuldenaren. Daar ligt aldus een belangrijk aandachtspunt weggelegd voor de wetgever.

Zekerheidsrechten
Voor schuldeisers lijkt – onder andere als wordt gekeken naar deze verschuiving – het bedingen van zekerheidsrechten steeds logischer en noodzakelijker te worden. Je kan bijvoorbeeld denken aan het verlangen van een garantstelling, het vestigen van een pandrecht (roerende zaken) of het vestigen van een hypotheekrecht (onroerende zaken).

Tot slot
Wij denken graag met schuldeisers mee hoe met deze verschuiving dient te worden omgegaan. Uiteraard denken wij ook graag breder mee: bijvoorbeeld hoe een incassoproces kan worden ingericht en/of het vestigen van zekerheidsrechten. Heb je als schuldeiser een vordering die niet betaald wordt en wil je deze uit handen geven, ook dan ben je bij ons op het juiste adres. Vragen of advies nodig? Neem gerust contact op met Macy Weij, Fatima Imbouh of een van onze andere specialisten.

Omdat je verder wilt